Lastiklerimi Ne Zaman Yenisi ile Değiştirmeliyim?
Lastik değişim zamanına karar vermek için dikkat edilmesi gereken ana unsurlar lastiğin aşınması (Treadwear), lastiğin yaşı, lastik hasarlarıdır;
Lastik Aşınması:
Aracın tüm yüküne çeken ve yerle temasını sağlayan lastikler sürekli aşınmaya maruz kalırlar. Treadwear dediğimiz lastiğin desen aşınması lastiğin ömrü ile ilgili önemli bir göstergedir. Eğer lastik ömrü boyunca doğru hava basıncı, iyi bir rot ayarı ve dikkatli sürüş şartları altında kullanıldıysa desen kısmı düzgün aşınır. Düzgün aşınmış bir lastikte diş derinliği 1.6 mm ye geldiğinde lastiğin değişimi yapılmalıdır.
Bozuk rot ayarı lastik deseninin düzensiz aşınmasına, iç ya da dış omuzlarda aşırı aşınmalara sebep olabilir. Gene düşük hava basıncı lastiğin omuz kısımlarında aşınmanın orta kısımdan daha fazla olmasına sebep olur. Aşırı hava basılmış lastiklerde de lastik sırtının yani desen kısmının ortası aşınırken omuzlar yerle daha az temas edeceğinden aşınmamış olabilir. Bu durumda lastiklerin değişimine karar vermek doğru olacaktır.
Lastik Yaşı:
Lastiklerin yanak kısmında yani yan yüzeylerinde lastiğin üretim tarihi “4419” şeklinde dört rakamla belirtilir. Burada 44 lastiğin üretildiği haftayı belirtir. Lastik yılın 44. Haftasında üretilmiştir. Son iki rakam ise üretildiği senenin son 2 rakamını belirtir. Örneğimizdeki 19, 2019 yılını işaret eder. Lastiğin yanağındaki bilgileri okuma konusunda ilgili blog yazımızı buradaki lastik okuma linkinden tıklayarak okuyabilirsiniz.
Lastikte raf ömrü 10 yıldır. Lastiğin araca takılmasından sonraki ömrü 5 yıldır. Lastik aşınma ya da hasar görmediyse, çeşitli zarar verici kimyasallara maruz kalmadıysa aracınıza taktıktan sonra 5 yıl kullanmanız mümkündür.
Lastik Hasarı:
Lastiklerinizin desen diş derinliği yeterli, yaşı daha çok genç olabilir; ancak lastiğiniz çeşitli darbelere, kimyasallara, aşırı zorlamalara maruz kalmış ise değiştirilmeleri gerekebilir. Lastiğin desen kısmında çatlaklar oluşması, yanaklarında balon oluşması, desen bloklarında aşırı kopmalar görülmesi, yanaklarda derin kesikler oluşması kaldırım-çukur gibi sert ve köşeli yerlerden darbe alarak lastiği çevreleyen çelik tellerin zarar görmesi, lastikte yarık oluşması, düşük basınç ile uzun süre kullanıp aşırı ısınmaya maruz kalması, aşırı sert frenlemenin yaptığı dengesiz desen bozulmaları, aşırı sert ve spor kullanım vb gibi birçok nedenle lastik ömrünü erken tamamlamak zorunda kalabilir. Bunlar gibi hasarlar görüldüğünde lastiğin acilen değiştirilmesi gerekebilir.
Eğer bu konulara meraklı değilseniz konunun uzmanlarına danışabilir ve doğru kararı alabilirsiniz.
Lastikleri Neden Değiştirmelisiniz?
Lastikler sürüş güvenliği ile ilgili en önemli unsurlardandır. Aracın yerle teması sadece lastikler üzerindedir. Aşınmış lastikler suda kızaklama, fren mesafesinin aşırı uzaması, kolay lastik patlaması gibi zararlara sebep olabilirler.
Yaralı, hasarlı lastikler ani patlamalarla çeşitli kazalara yol açabilirler.
Aşınmış ya da hasar görmüş lastikler ile frenleme, ilk hareket, direksiyon kontrolü, stabil sürüş, yüksek hızlarda denge ve hakimiyet sıkıntıları gibi tehlikelerin yanında konfor ile ilgili de sıkıntılar yaşanacaktır.
Bozuk rot ayarı, yanlış hava basıncı gibi nedenlerle düzensiz aşınmış lastikler de sürüş güvenliğini tehlikeye atacaktır.
Lastiğin Değişim Belirtileri Nelerdir?
Lastik değişimine karar verirken bir profesyonelden yardım alınması en iyi karar olsa da, ortalama bir sürücünün anlayacağı bazı emareler de mevcuttur.
- Desen diş derinliği 1.6 mm ise lastik değiştirilmelidir. 1.6 mm yasal sınırdır. Lastik üreticileri genellikle 3 mm altında diş derinliğinde lastiğin değiştirilmesini önerirler. Hemen hemen bütün lastik markaları 1.6 mm için lastik omuzlarına işaret koymuşlardır. Bu işaretlerin hizasında lastik desen kısmında çıkıntılar vardır. Lastik deseni bu derinliğe indiyse lastik değiştirilmelidir.
- Lastikler de çeşitli sebeplerle titreşim oluşmuş ve balans ayarı yapıldığı halde düzelmiyorsa lastiğin değişmesi gerekecektir. Buna sebep düzensiz aşınmalar, çelik teller de kırılmalar vb olabilir.
- Lastiğin yanak kısmında kesikler ve derin çatlaklar var ise lastiğin değişim zamanı gelmiş demektir. Çatlaklara genellikle lastiği yaşından dolayı rastlanır. Güneşin, kimyasalların etkileri zararlı çatlaklara sebep olabilir. Bazen lastiğin yanaklarında özellikle marka ve yazıların bulunduğu kısımlarda ufak çatlamalar olabilir. Genellikle kozmetik çatlaklar denebilecek bu küçük çatlaklar zararsızdır. Buna gene bir profesyonel inceleme ile karar verilmelidir. Kesik ve yarıklar ise çeşitli dış etken kaynaklı darbelerden oluşur. Bu tür hasarlar tehlikeli olabilir ve lastik değiştirilmelidir.
- Lastiklere girmiş küçük cisimler hava kaybına sebep olmasa bile çıkarılmalı ve verdiği zarar incelenmelidir. Çok yavaş hava kayıplarına sebep olacak cisim batmaları bile vakit kaybedilmeden onarılmalıdır. Onarılamayacak durumda ise lastik değiştirilmelidir.
- Düzensiz aşınmalar, kötü rot ayarı yanlış yükleme, sert ve aşırı spor kullanımdan olabilir. Bu durumda da lastikler değiştirilmelidir.
Yeni lastik Seçimi
Lastik değişimine karar verdikten sonra aracınıza, aracınızı kullanım amacınıza, sizin sürüş alışkanlıklarınıza, mevsime ve iklim şartlarına göre kendinize en uygun lastiği seçmelisiniz. Seçiminizde ana başlıklar aşağıda gibi sınıflanabilir;
- Otoyol lastikleri.
- Spor lastikler. UHP – Ultra High Performance Lastikler yani ultra yüksek performans lastikleri.
- AT – All Terrain Lastikler. Aracınızı hem asfaltta hem de arazide kullanıyorsanız. 4x4 araç içindir.
- MT– Mud Terrain lastikler. Çamurlu, kayalık zor arazi şartlarında 4x4 araç kullanımı içindir.
- Run Flat lastikler. Bunlar patlayınca da, içinde sıfır hava basıncı ile yola devam edebileceğiniz lastiklerdir. Günümüzde en çok BMW ve Mercedesler de kullanılmaktadır.
- Kış lastikleri, kışın ağır olduğu hava sıcaklığının uzun süre 7 derecenin altında devam ettiği iklimlerde kullanılırlar.
- 4 Mevsim lastikler, Çok ağır kış şartları olmayan iklimlerde hafif karda da olmak üzere her mevsim değiştirmeden kullanılabilecek lastiklerdir.
- Yaz lastikleri, yaz şartlarında uzun ömürlü ve güvenli kullanılacak lastiklerdir.
Çıkma Lastik Kullanımı
Lastik işini ucuza halletmek için yapılan çıkma lastik kullanımı çok çok risklidir. Her şeyden önce çıkma lastiklerin neden çıkarıldığını düşünmek gereklidir. Lastikler iyi olsa kim neden çıkarsın. Çok az mantıklı sebeplerden biri size anlatılacak ve lastikler satılacaktır. Maalesef lastiklerde tüm hatalar gözle incelemeyle anlaşılamaz. Aldığınız lastiğin iyi olduğunun hiçbir garantisi yoktur. Kullanım yaşı geçmiş ya da kimyasala maruz kalıp frenleme özelliklerini yitirmiş olabilir. Bu riskleri alıp sizin sevdiklerinizin ve etrafınızdakilerin canını tehlikeye atmamanızı tavsiye ederiz.