Lastik Raf Ömrü Ne Kadar
Lastik söz konusu olduğunda “lastiğin ömrü nedir?” en çok sorulan soruların başında gelmektedir. Aracınız ne kadar iyi, ne kadar yüksek teknoloji sahibi olursa olsun yerle temasını sağlayan yegane unsur olan lastikler en önemli güvenlik unsurları olmakla beraber aracın yükünü taşıyan, direksiyon yönlendirmelerine cevap veren, fren gücünü yola aktaran, motorun gücünü çekiş gücüne çeviren ve daha birçok görevi yerine getiren çok özel parçalardır.
Kanunlar lastiğin en az 1,6 mm diş derinliğinde olmasını yeterli görse ve aracınız muayeneden bu şekilde geçebilse de lastiklerin durumuna sadece diş derinliği olarak bakmak çok ama çok yetersiz bir kontrolden ibarettir.
Araç muayenesinde lastiklere bakılırken şunlara dikkat edilir;
- İskelete kadar inmiş derin aşınmalar var mı
- Eksik lastik var mı
- Yanaklarda balon var mı
- Tehlikeli yarık yırtık, kesilme var mı
- En az 1,6 mm diş derinliği var mı
- Dengesiz aşırı aşınma var mı
- Lastiğin yük kapasitesi araca uygun mu
- Hıza uygun olmayan stepne vb 80 km hızı geçemeyeceğiniz halk arasında bisiklet lastik denenler gibi düşük hız sınıflı lastikler var mı
- Aynı aks üzerinde farklı ebat lastik var mı
Bu kontroller önemlidir ancak yeterli değildir. Çok önemli bir kontrol daha vardır; o da lastiğin ömrü.
Özellikle yıl içinde az kilometre yapılan araçlar dişlerin aşınmasına yetecek kadar yol yapmadıklarından uzun yıllar yeterli diş derinliğine sahip olabilirler; ancak lastikler ömrünü doldurmuş ve tehlike arz eder duruma gelmiş olabilirler.
Lastiğin kauçuk bileşenleri, lastiğin sırtı yani desen kısmı çok iyi gözükse de zamanla bozulur. Bunu basitçe anlatmak için kauçuk paket lastiği örneğini verebiliriz;
Paket lastikleri yeniyken çok daha fazla esnerler ve lastiğe baktığımız da çatlak ya da yaralı bir yüzey görmeyiz. Aynı lastik uzun süre beklediğinde lastik üzerinde küçük çatlak ve kesikler görülmeye başlar. Lastik sertleşir ve esneme özelliğini yitirir. Germeye çalıştığınızda hemen kopar. Araç lastikleri de paket lastikleri gibi zamanla özelliklerini yitirirler. Elbette otomobil lastikleri çok daha yüksek teknoloji ve kaliteli bileşenlerden üretilmişlerdir.
Birçok otomobil üreticisi lastiklerin ömrünü 6 yıl olarak belirtirler. Tabi burada unutulmaması gereken araca takılı, içine hava basılmış ve aracın yükünü çeken lastiklerden bahsedildiğidir. Araca takılı lastiklerin ömrünü birçok lastik üreticisi de 5-6 yıl olarak tavsiye etmektedir.
Yapılan araştırmalar iklim, lastiklerin maruz kaldığı kimyasallar, çevre ve kullanım koşulları, hız, yük, şişirme basıncı vb. unsurların araç üzerindeki lastiğin ömründe etkili olduğunu göstermiştir. Sıcak iklimler ve deniz kıyısı bölgelerde lastik ömrü biraz daha kısalabilmektedir.
Araca takılmamış lastik üreticisi ya da satıcısı deposunda bulunan lastikler araç üzerinden daha geç yaşlanacaklardır. Ama gene de bir yaşlanmaya maruz olacaklardır. Burada bir çok lastik üreticisinin tavsiyesi olan lastik raf ömrü 10 yıldır.
Stepne olarak kullanılan lastiklerde içlerine hava basıldıkları andan itibaren daha hızlı yaşlanacaklarından ömürlerini araç üzerindeymiş gibi hesaplamakta fayda vardır. Hele ticari araçlarda olduğu gibi araç dışında tüm hava şartlarına maruz kalan lastikler daha da çabuk yaşlanacaktır.
Lastiğin yetersiz hava ile kullanılması lastiği, aşırı ısınmaya ve yüke maruz bırakacağından ömrü kısaltır. Fazla hava ile kullanılması da düzensiz aşınma ve daha fazla darbe etkisine sebep olacağından gene lastik ömrünü kısaltan bir unsurdur. Dolayısı ile lastiğin hava kontrolünü doğru ve zamanında yapmak lastik ömrünü uzatan en önemli faktörlerdendir.
Satın aldığınız ya da aracınızın üzerindeki lastiklerin üretim tarihini lastik yanağından DOT denilen 4 rakamlı koddan öğrenebilirsiniz.
Resimdeki 0917 lastiğin üretim tarihidir. 09 üretildiği haftayı 17 üretildiği yılı yani 2017 senesini göstermektedir.
Japon Otomobil Lastiği Üreticileri Derneği=JATPA;
“Binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılmış veya kullanılmamış (stepne dahil) lastikler üretim tarihinden sonra on (10) yaşını doldurmuş ise, gözle görünür herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa dahi ya da diş dibi derinliği kullanım için yeterli gözükse dahi yenileriyle değiştirilmelidir.” açıklamasını yapmıştır.
Kısa anlatmak gerekirse JATPA ‘ya göre lastik 3 yıl önce üretildiyse 7 yıl daha ömrü var demektir.
Ankara Ticaret Odası geçmişte bütün büyük lastik üreticilerine danışarak ortak bir duyuru yapmış ve lastiğin raf ömrünün 10 yıl olduğu açıklamıştır.
Kore Tüketici Koruma Bakanlığı ve Alman Otomotiv Kuruluşu ADAC tarafında yapılan çalışmalarda da lastiğin raf ömrünün 10 yıl olduğu üretim tarihinden itibaren 10 yıl geçmiş lastiklerin değiştirilmesi gerektiği bildirilmiştir. Yeni üretilen lastikler ile 3 yıl önce üretilip depoda bekleyen lastikler karşılaştırıldığında performans olarak her hangi bir fark görülmemiştir. Asıl eskimenin araç üzerinde başladığı görülmüştür.